Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną w której układ odpornościowy – atakuje własne tkanki gruczołu tarczycowego, powodując stopniowe zmniejszanie ilości hormonów tarczycy . W takiej sytuacji mamy do czynienia z powstaniem niedoczynności tarczycy. We wczesnych stadiach choroby Hashimoto parametry takie jak TSH, T4, T3, fT3, fT4 zazwyczaj są w normie, dlatego w celu postawienia diagnozy, warto zbadać przeciwciała a-TPO i a-TG oraz USG tarczycy.
Skąd jednak wiadomo, że określone problemy zdrowotne mogą być spowodowane Hashimoto ?
Problemy pokarmowe przy Hashimoto
Niedoczynność tarczycy ze współistniejącą chorobą Hashimoto stanowi jedną z częstszych przyczyn problemów pokarmowych. Bardzo często w parze z Hashimoto idzie również SIBO lub IMO, czyli przerost bakteryjny w jelicie cienkim, ze względu na to, że hormony tarczycy biorą udział w stymulacji aktywacji energetycznego kompleksu mioelektrycznego i nerwu błędnego, który odpowiada za przesuwanie niestrawionych resztek pokarmowych z jelita cienkiego do jelita grubego. Do najczęstszych objawów należy refluks, przelewanie, wzdęcia, bóle brzucha, zaparcia, biegunki.
Niskie hormony tarczycy wpływają także na dysfunkcję motoryki jelit, która sprzyja zaburzeniu równowagi bakteryjnej w jelicie cienkim, a to z kolei wpływa na absorpcję hormonów tarczycy i zmniejsza odpowiedź receptora tarczycy na hormony. Ponadto stymulacja kwasu solnego z aktywacji nerwu błędnego jest mniejsza, co nie pozwala hamować rozrostu bakterii. Kolejny problem może stanowić nie domykająca się zastawka kątniczo–krętnicza.
Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto jest często powiązane z uszkodzeniem bariery jelitowej i wzrostem przepuszczalności jelit, co z resztą często poprzedza tę chorobę. W efekcie ułatwia różnym antygenom środowiskowym i pokarmowym przenikanie do krwiobiegu, powodując stan zapalny i aktywację układu odpornościowego np. przeciwko białkom pokarmowym, skutkując powstawaniem nadwrażliwości pokarmowych, które bardzo często prowadzą do takich objawów jak zespół jelita drażliwego, wypryski, mgła mózgowa czy bóle głowy mogące wystąpić nawet po kilku dniach od spożycia. Szczelność bariery jelitowej można sprawdzić za pomocą zonuliny – markeru przepuszczalności jelitowej. Bardzo często wiąże się to również z nadwrażliwością na gluten, dlatego warto oznaczyć przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej oraz gliadynie.
Problem niskiego fT3 nie jest stricte związany z pracą tarczycy, a właśnie w dużej mierze ze stanem układu pokarmowego – głównie z jelitami i wątrobą. Toksyny bakteryjne takie jak lipopolisacharydy (LPS) produkowane przez dysbiozę jelitową również wpływają na zaburzenia produkcji hormonów tarczycowych, dlatego układ pokarmowy bardzo często wymaga wsparcia odpowiednim żywieniem i suplementacją. Aby poprawić konwersję hormonów fT4 do fT3 należy również poprawić reakcję na stres, zadbać o sen i rytm dobowy oraz prawidłowo zbilansowaną i przeciwzapalną dietę wspartą odpowiednią suplementacją np. selenu, który jest niezbędny do działania enzymu konwertującego T4 w T3.
Wszelkie dysfunkcje dot. układu pokarmowego i zachwiana równowaga jelitowa wpływają także na pogorszone wchłanianie leków hormonalnych (Letrox, Euthyrox). W efekcie lekarze często zmuszeni są zwiększać ich dawkę, a poprawa samopoczucia nadal nie jest odczuwalna. Z tego też powodu suplementacja choć celowana, może okazać się nieefektywna.
Pomocne badania w tym zakresie to: badanie metaboliczne z moczu Organix Dysbioza analizujące parametry powiązane z dysbiozą jelitową oraz badania jelitowe z kału jak np. Badanie Bazowe Jelit Profil Stres oceniające przerosty bakteryjne, grzybicze, markery zapalne jelit, ocenę trawienia i wchłaniania, szczelność bariery jelitowej oraz histaminę lub bardziej zaawansowane badanie jakim jest Analiza Mikrobiomu Profil Kompleksowy.
Nieprawidłowy poziom hormonów tarczycy może powodować również: niedobory składników odżywczych, nadwrażliwość na pokarmy, toksyny, stres, zespół nieszczelnego jelita i infekcje.
Właściwa dieta bogata w składniki odżywcze oraz wyrównanie funkcji mikrobioty jelitowej dzięki odpowiedniej diagnostyce są kluczowe dla ustabilizowania gospodarki hormonalnej.
Jaką dobrać diagnostykę biorąc pod uwagę objawy i jak poznać ich przyczynę?
Przyczyny
Dokładna przyczyna tej choroby nie jest jeszcze dobrze poznana. Jest to złożone zjawisko, gdzie rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, immunologiczne, jak i środowiskowe. W patogenezie tej choroby mogą brać udział także wirusy i bakterie, co oznacza, że układ immunologiczny może zostać w szczególny sposób aktywowany i zmieniany przez drobnoustroje.
Narażenie na różnego rodzaju ksenobiotyki, zanieczyszczenia, chemikalia i metale ciężkie to kolejne czynniki spustowe aktywacji autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Nawarstwienie się dużej ilości tych bodźców sprawia, że układ odpornościowy staje się przeciążony i zaczyna funkcjonować nieprawidłowo, a zasoby hormonalne tarczycy stopniowo się wyczerpują na skutek postępującej destrukcji i dochodzi do rozwoju pełnoobjawowej niedoczynności tarczycy.
Czynnikiem wyzwalającym chorobę Hashimoto jest również stres oksydacyjny, który oznacza dominację procesów utleniania nad antyoksydacyjnymi mechanizmami ochrony z udziałem antyoksydantów, takich jak selen, cynk, mangan, polifenole, witamina E i C.
Gdy w organizmie nagromadzi się zbyt wiele antygenów, układ odpornościowy może zostać przeciążony i stracić zdolność odróżniania organizmu od substancji obcych, co przyczynia się do autoimmunizacji.
Efektem choroby Hashimoto są często dolegliwości takie jak, zmęczenie, przybieranie na wadze, nietolerancja zimna, stany depresyjne, sucha skóra i problemy trawienne.
(podane linki wskazują na badania, które mogą wyjaśnić przyczyny zaburzeń i sposób na poprawę sytuacji)
Niedobory substancji odżywczych
Istnieje związek pomiędzy dysfunkcją tarczycy, a zmniejszonym poziomem minerałów, głównie selenu, cynku, jodu, żelaza oraz witaminy D, które są niezbędne do efektywnego powstawania hormonów tarczycy i jej prawidłowej pracy.
Do przemiany T4 do T3 niezbędny jest cynk. Selen z kolei jest jednym z komponentów peroksydazy glutationowej, która bierze udział w neutralizacji szkodliwego nadtlenku wodoru podczas powstawania hormonów tarczycowych. Niedobór żelaza często powiązany z anemią powoduje zmniejszoną syntezę hormonów tarczycy, prowadząc do zwiększenia TSH i rozwoju niedoczynności. W związku z tym warto sprawdzać poziomy pierwiastków, zwłaszcza w erytrocytach, w celu ustalenia spersonalizowanej suplementacji, która może być krokiem milowym w kierunku remisji choroby.
Mykotoksyny
Reakcje autoimmunologiczne mogą wyzwalać również mykotoksyny (toksyny wytwarzane przez niektóre gatunki grzybów), które mają działanie mutagenne, kancerogenne i teratogenne w organizmie człowieka. Należą do nich aflatoksyny, ochratoksyny, trichotecyny, patulina i fumonisyny. Warto sprawdzić tą ścieżkę diagnostyczną, zwłaszcza jeśli inne badania nie wykazały przyczyny, a objawy choroby Hashimoto nie ustępują.
Analiza mykotoksyn
KPU, a Hashimoto
Kryptopiroluria (KPU) jest zaburzeniem, które bardzo często współwystępuje z chorobą Hashimoto i może zostać zdiagnozowane poprzez stwierdzenie zwiększonego wydzielania piroli w porannym moczu. KPU podobnie jak Hashimoto jest uwarunkowana genetycznie. Polega na zaburzeniu metabolizmu hemu, tworząc we krwi nierozpuszczalne związki z witaminą B6 i cynkiem tzw. kryptopirole, co prowadzi do niedoborów i pogorszonej pracy tarczycy.
Choroba Hashimoto stanowi złożony problem, który nie jest tylko związany z gruczołem tarczycowym. Specjalistyczna diagnostyka medyczna uwzględniająca badanie niedoborów, obciążenia toksynami i stan jelit może stanowić przełom w leczeniu. Jest to wysiłek, który warto podjąć by znów cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem.